Odpowiednio skomponowana dieta może nie tylko pomóc osobom zmagającym się z chorobami serca, ale przede wszystkim może pełnić rolę profilaktyczną i chronić przed ich wystąpieniem. Potwierdzają to badania – wśród osób dbających o odpowiednią dietę, ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia jest nawet o 28% niższe. O tym jaką rolę w chorobach kardiologicznych pełni dieta opowiada mgr Ewa Gajko, dietetyk ze Szpitala św. Rafała.
Pani Ewo, jaka jest rola diety w schorzeniach układu sercowo-naczyniowego?
Dieta jest niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Poprzez dbanie o wprowadzenie i utrzymanie odpowiednich wzorów żywieniowych jesteśmy w stanie znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania na otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz zespół metaboliczny, które w znaczący sposób przyczyniają się do powstawania chorób sercowo-naczyniowych. Potwierdzają to oczywiście badania naukowe – wśród osób przestrzegających korzystnych wzorców żywieniowych ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia jest o 14 do 28% niższe, niż u osób, które odżywiają się w sposób nieprawidłowy.
Jako zdrowe wzorce żywieniowe oceniane były diety DASH, śródziemnomorska oraz zdrowa dieta wegetariańska.
Jak powinni się odżywiać pacjenci zmagający się z chorobami serca? Czy te zasady dotyczą również pacjentów po zawale?
Mamy kilka dobrze udowodnionych naukowo strategii dotyczących żywienia i stylu życia, które pozwalają zachować zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
Jedną z najważniejszych jest utrzymywanie przez całe życie prawidłowej masy ciała. Dostępne dane są jednak niepokojące – ostanie badanie GUSu pokazuje, że w 2019 roku zbyt wysoką masę ciała miało aż 57% Polaków. Co więcej, obserwujemy bardzo duży przyrost dzieci mierzących się z problemem nadwagi i chorujących na otyłość. Nadmierna masa ciała to nie tylko problem estetyczny. Tkanka tłuszczowa wydziela różne substancje, które oddziałują na zdrowie całego organizmu, w szczególności na zdrowie serca.
Oczywiście nie możemy też zapomnieć o roli samego żywienia. Odpowiednie spożycie dużej ilości surowych owoców i warzyw jest kluczowe dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia. Minimalna zalecana ilość warzyw i owoców to 400 g dziennie, jednak każda dodatkowa porcja poprawia odporność, wspierając zdrowie serca i pomagając w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Jeśli chcemy mieć zdrowe serce, zadbajmy o to, aby warzywa znajdowały się w każdym posiłku! Równie korzystne jest włączenie do diety pełnoziarnistych produktów zbożowych, nasion roślin strączkowych, orzechów, ryb (szczególnie tłustych ryb morskich), niskotłuszczowych produktów mlecznych. Jeśli włączamy mięso do diety, warto wybrać, głównie mięso białe, koniecznie pozbawione tłustych części. Białe mięso jest mniej kaloryczne i zawiera mniej nasyconych tłuszczów niż czerwone mięso, co sprzyja zdrowiu serca i pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu cholesterolu. Wybierajmy przede wszystkim produkty naturalne i jak najmniej przetworzone.
Jakich produktów należy unikać w codziennej diecie?
Do wzrostu ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo naczyniowego bezsprzecznie przyczyniają się przetworzone mięsa. Niestety, w Polsce bardzo często stanowią one podstawę diety. Jeśli chcemy dbać o serce, wykluczmy z diety kiełbasy, pasztety, salcesony, parówki, kaszanki, smalec, tłuszcze mleczne (masło, śmietana, sery żółte, topione, pleśniowe) oraz oleje tropikalne: kokosowy i palmowy (znajdujący się w większości słodyczy i przetworzonych produktów). Znacząco ograniczmy dodawanie soli i cukru do napojów i potraw, także tych, które spożywamy w przetworzonych produktach spożywczych. Zrezygnujmy z picia alkoholu – należy jasno zaznaczyć, że nie ma bezpiecznej dla zdrowia ilości, ani rodzaju alkoholu.
Czy takie same zalecenia dotyczą Pacjentów po zawale?
Po zawale mięśnia sercowego zalecenia dietetyczne są zgodne z tymi, które mają na celu zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym. Dla Pacjentów po takim incydencie istotne jest, aby dieta stała się elementem wspierającym zdrowie serca. Warto podkreślić, że zdrowe odżywianie może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnego zawału, poprawiając funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, obniżając poziom cholesterolu, ciśnienia krwi oraz wspomagając utrzymanie odpowiedniej masy ciała.
mgr Ewa Gajko – dietetyk, absolwentka Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, od początku swojej kariery zawodowej specjalizuje się w dietoterapii osób zmagających się z otyłością i chorobami metabolicznymi. W 2021 roku zaczęła współpracować z pacjentami po zawale mięśnia sercowego. W pracy kieruje się podejściem partnerskim słuchając potrzeb pacjentów motywując i wspierając ich w procesie zdrowienia. Zalecenia opracowuje w oparciu o aktualne badania naukowe, co umożliwia oferowanie skutecznej i bezpiecznej pomocy dostosowanej do indywidualnych potrzeb pacjentów. Grupie Scanmed pracuje od 2022 roku.
Przykłady jadłospisów można znaleźć na stronie: diety.nfz.gov.pl
